Submenu  
 

Logo Welzijn, Gezondheid en Zorg

Dementie


Dementie is een verzamelnaam voor een groep aandoeningen waarbij meerdere stoornissen in het cognitieve functioneren samen optreden. Cognitieve functies zijn onder meer: het geheugen, het leervermogen, het taalgebruik en het kunnen begrijpen en uitvoeren van complexe en dagelijkse handelingen.

Doorgaans is dementie chronisch en progressief van karakter. Geheugenverlies staat vaak centraal, maar dat is niet bij alle vormen zo. De stemming, persoonlijkheid en het gedrag kunnen ook veranderen.

Dementie leidt tot het verlies van aangeleerde kennis en vaardigheden. Het is geen normaal verouderingsverschijnsel, maar een ziekte. Meestal gaat het om de ziekte van Alzheimer ofwel om (kleine, herhaalde) beroertes. Er zijn veel verschillende oorzaken van dementie, maar de meest voorkomende zijn de ziekte van Alzheimer, frontotemporale dementie, vasculaire dementie en dementie bij de ziekte van Parkinson. Er wordt pas van dementie gesproken als de stoornissen in het denken, de stemming en het gedrag zo ernstig zijn, dat iemand wordt beperkt in zijn algemeen dagelijks functioneren

In normale omstandigheden kan men op hogere leeftijd hoogstens wat trager worden en lichtere geheugenproblemen ondervinden. In het begin van een dementie kan daardoor het onderscheid met vroege symptomen moeilijk zijn. Welke symptomen er precies optreden wordt bepaald door de aard, lokalisatie en ernst van de afwijkingen in de hersenen. Naarmate de dementie vordert, gaan meer en meer vaardigheden en kennis verloren: erg vergeetachtig worden, de weg niet meer vinden (ook op bekende plaatsen) en uiteindelijk afhankelijk worden van anderen (zelfs voor de alledaagse activiteiten zoals zichzelf aankleden en eten). Er kunnen ook gedragsproblemen optreden, zoals agressiviteit, achterdocht, beschuldigen, ...

De frequentie van dementie stijgt met de leeftijd. Een vroege diagnose is belangrijk.

Dementie is een ernstige aftakeling van het geheugen en van andere vaardigheden die met ons denken te maken hebben. Vaak wordt eerst het kortetermijngeheugen aangetast: een dementerende weet bijvoorbeeld niet meer wat hij gisteren gedaan heeft. In een verder gevorderd stadium vallen ook het onmiddellijke geheugen en het langetermijngeheugen (onze herinneringen) weg.

Dementie is méér dan vergeetachtigheid. Stress, een druk bestaan, een emotioneel moeilijke periode, ... kunnen maken dat iemand tijdelijk zaken minder goed kan onthouden. Bij dementie is er sprake van een alsmaar grotere achteruitgang, veroorzaakt door een onherstelbare aantasting van de hersenen.

Niet alleen het geheugen


Naast geheugenproblemen zullen mensen met dementie na verloop van tijd ook andere vaardigheden kwijtraken. Ze kunnen moeilijkheden krijgen met praten (afasie) en bijvoorbeeld alleen nog maar onsamenhangende zinnen met vage woorden of foute woorden maken. Ze kunnen vertrouwde dingen niet meer herkennen (agnosie) of vertrouwde handelingen zoals hun veters strikken niet meer uitvoeren (apraxie). Ze verliezen hun gevoel voor plaats en ruimte en gaan op den duur ook heel nabije personen, zoals hun partner of kinderen, niet meer herkennen. Ook andere zaken zoals rekenen, plannen maken, hun impulsen beheersen, ... wordt na verloop van tijd moeilijk.

Omdat mensen met dementie de geestelijke mogelijkheden verliezen om met stresserende situaties om te gaan, kunnen ze erg geagiteerd of zelfs agressief worden. Ze krijgen vaak ook problemen met inslapen of in slaap blijven. Ze zijn erg vatbaar voor een depressie.

Mensen bij wie dementie opduikt, ontkennen vaak lang dat er iets aan de hand is. Enerzijds omdat de gedachte dat ze hun geestelijke vermogens aan het verliezen zijn verschrikkelijk angstaanjagend is. Anderzijds omdat ze net het vermogen verliezen om dat zelfinzicht te hebben.

Wijdverspreid


Dementie is een ernstig gezondheidsprobleem. Ongeveer 100 000 mensen in België hebben een of andere vorm van dementie. Anderhalf tot drie keer meer vrouwen dan mannen worden erdoor getroffen. Hoe snel de aftakeling verloopt kan erg verschillen, van 1 jaar tot 15 jaar.

Dementie is niet alleen zwaar voor de zieke zelf, maar ook heel hard om dragen voor de nabije omgeving. Zij zien immers een geliefde persoon stilletjes ‘verdwijnen’, terwijl deze lijfelijk nog aanwezig is.

Het is belangrijk om zo vroeg mogelijk deskundige hulp te zoeken, liefst via de huisarts, die dan hulp van specialisten kan inroepen. Er is nog geen medicatie beschikbaar die dementie kan genezen. Medicatie kan enkel het ziekteproces vertragen. Fysieke en geestelijke activiteit, evenals goede sociale contacten blijken preventief te werken. Ook alle maatregelen die hart- en vaatziekten helpen voorkomen zijn nuttig.

Onder de koepel van het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen zijn er 9 regionale expertisecentra dementie, die hulp, ondersteuning en begeleiding bieden aan mensen met dementie. Aan personen uit de directe omgeving geven ze vorming en advies. Zij organiseren ook praatcafés. Familieleden van personen met dementie hebben niet alleen vragen, maar hebben ook nood aan een luisterend oor en steun.

Meer info:
 

© 2023 Vlaamse Ouderenraad vzw
Cookieverklaring